Stel je voor, de stroom valt uit in Nederland (of België), je zit thuis op de bank en de TV gaat op zwart, of je bent ’s avonds op straat en ineens in het overal donker. Misschien word je in eerste instantie hier niet zo warm of koud van, want de meeste stroomstoringen tot nu toe duurde maar erg kort en vaak waren dit stroomstoringen op lokaal niveau.
Door de wereldwijde overgang van fossiele brandstof naar groene energie, de digitalisering van ons stroomnetwerk en toenemende, wereldwijde spanningen door de oorlog in Oekraïne, neemt het risico op een grootschalige, langdurige stroomstoring toe. Ons netwerk waarschijnlijk is een van de meest betrouwbare ter wereld, maar juist door de digitalisering hierdoor ook zeer kwetsbaar geworden. Maar wat zijn de gevolgen van een landelijke, of zelfs Europese, langdurige stroomuitval en hoe kan je je hier eigenlijk op voorbereiden?
Nederland is niet voorbereid op een grote stroomuitval
In 2015 zaten Noord-Holland en Flevoland 1 uur zonder stroom, de grootste stroomstoring ooit in Nederland. Daarna was er 2017 in de regio Amsterdam een langere stroomstoring van enkele uren, door een verroeste stroomleiding. Dit soort stroomstoringen zijn vooral vervelend en hebben in principe niet geleid tot zeer grote problemen.
Dat we veel kwetsbaarder zijn geworden dan bijvoorbeeld 10 jaar geleden, is inmiddels duidelijk. Er is duidelijke interesse vanuit o.a. Rusland in hoe men onze volledige stroomvoorziening kan uitschakelen, op zelfs Europees niveau, door bijvoorbeeld een cyberaanval of een sabotageactie van stroom- /internetkabels in de Noordzee.
De 25 veiligheidsregio’s in Nederland en de overheid in België, hebben diverse plannen klaarliggen die in werking treden als de stroom uitvalt, deze plannen gaan uit van een stroomstoring van maximaal 4-8 uur. En daarna dan? Daarna wordt er een beroep gedaan op de zelfredzaamheid van burgers.
Wat zijn de gevolgen van een langdurige stroomuitval?
Veel mensen hebben eigenlijk geen idee welke ernstige gevolgen er zijn bij een langdurige stroomuitval. We zijn echt volledig, maar dan ook volledig, afhankelijk van stroom geworden. De gehele maatschappij draait letterlijk op stroom en dit is dus van levensbelang. Als er geen stroom is, zeker na een aantal uren kan je al een complete maatschappelijke ontwrichting verwachten met alle gevolgen van dien.
Hieronder een aantal voorbeelden van de gevolgen bij een landelijke of zelfs Europese stroomuitval.
De eerste 30 minuten zonder stroom
- Alle (huishoudelijke) apparaten vallen uit, thuis & op het werk
- Niet meer mogelijk om te pinnen
- Verkeerslichten vallen uit
- Mensen zitten vast in de lift
- Geen openbaar vervoer meer mogelijk
- Vluchten worden geannuleerd
- Verwarming en/of airco’s vallen uit
- Niet meer mogelijk om je elektrische auto op te laden
- Vanaf 3e woonlaag en hoger: nog maar 1 keer je toilet doortrekken
- Geen WiFi meer
Gelukkig hebben de meest cruciale organisaties en gebouwen (zoals ziekenhuizen, overheidsgebouwen, meldkamers, communicatiecentra, media) noodstroomvoorzieningen zoals aggregaten waardoor ze vaak zeker 24 uur zelfvoorzienend zijn en kunnen blijven draaien. Je zal tegen deze tijd ook een NL (of BE)- alert ontvangen op je smartphone met een korte update over de (landelijke) stroomstoring).
Na 1 uur zonder stroom
- Meldkamer van politie, brandweer en ambulance zijn niet meer bereikbaar en dus werkt het landelijke alarmnummer 112 niet meer
- Winkels en andere openbare instellingen sluiten
De noodplannen van de 25 veiligheidsregio’s treden in werking om een volledige crisis en sociale, maatschappelijke ontwrichting (proberen) te voorkomen.
Na 2 uur zonder stroom
- Geen telecommunicatie meer (zendmasten vallen uit)
- Geen mobiel internet meer
- Overheid kan onmogelijk meer (nood) hulp bieden aan alle burgers
- Miljoenen (miljarden?) euro’s economische schade
- Complete verkeerschaos
- Nederland (en/of België) “ligt plat”
- Gemalen kunnen water niet wegpompen; gevaar van overstromingen neemt toe
- Riolen kunnen gaan overlopen
- Mogelijke dodelijke consequenties voor vee (geen ventilatie)
Na 4 uur zonder stroom
- Geen water meer uit de kraan
- Zeer extreme nationale en internationale gevolgen
- Ongekende maatschappelijke ontwrichting
- Sociale onrust, paniek en mogelijke plunderingen
- Openbare orde en veiligheid niet meer gegarandeerd
Alle noodplannen van de overheid stoppen hier en komt het dus aan op jouw zelfredzaamheid en weerbaarheid. Laat Nederland en België over algemeen nu juist totaal niet zelfredzaam zijn.
Hoe kan je jezelf en je dierbaren voorbereiden of langdurige stroomuitval?
Mocht je nog geen noodpakket in huis hebben en wil je weten hoe je deze kunt samenstellen, lees dan mijn blog “Noodpakket voor thuis”. Dit is wel echt een cruciale eerste stap naar meer zelfredzaamheid en weerbaarheid.
Maar nu specifiek kijkend naar stroomuitval voor langere tijd, dienen we onder andere aandacht te hebben voor het zelfvoorzienend kunnen zijn in (het opwekken van) stroom. Zonnepanelen samen met een thuisaccu is de beste manier om volledig onafhankelijk te zijn van het stroomnetwerk en zelfvoorzienend te zijn in het opwekken en opslaan van stroom. Hou er rekening mee dat een thuisaccu noodzakelijk is, alleen zonnepanelen gaat je niet helpen bij een langdurige stroomuitval. Verder heb je natuurlijk heb je voor de kleinere apparaten opgeladen powerbanks in huis.
Andere voorbereidingen die je kunt treffen
- Omdat pinnen en digitaal betalen niet meer mogelijk zal zijn, zorg ervoor dat je te allen tijde contant geld thuis hebt. Hoeveel dat moet zijn, is natuurlijk afhankelijk van jouw situatie, maar over het algemeen raad ik in ieder geval enkele honderden euro's aan.
- Nog een tip, mocht je in het bezit zijn van een auto, zorg dat deze altijd voor minimaal 50% vol is, of je nu een brandstof of elektrische auto hebt, wen jezelf dit aan. Zo kun je altijd nog verplaatsen, zelfs als je jouw auto niet meer kunt opladen of je kunt niet meer tanken. Verder zijn er nu al elektrische auto's die kunnen dienen als thuisaccu, waarmee je zelfs tot een week de meest belangrijke apparaten in je huis van stroom kunt voorzien. De ontwikkelingen op dit gebied gaan ontzettend hard.
- Het hebben van een (opwindbare) noodradio, zoals je ook kunt lezen in de Wees Voorbereid Startersgids, is natuurlijk belangrijk om op de hoogte te blijven van de situatie. Het hebben van ‘situational awareness’., oftewel weten wat er speelt, is cruciaal. Houd er dus ook rekening mee dat je koelkast en vriezer zijn uitgevallen. Start met het eten en drinken uit je koelkast, voordat je jouw noodvoorraad voedsel & water aanbreekt. Het eventuele eten in je vriezer blijft nog zeker 24 uur goed.
- Laat verder direct je bad vollopen met water bij een stroomstoring en/of vul emmers met drinkwater. Na ca. 4 uur komt er namelijk geen drinkwater meer uit de kraan.
Verder is het van levensbelang dat je weet hoe je moet handelen bij acute, medische noodgevallen. Bij een grote stroomuitval zal het 112 netwerk niet meer werken en ben je dus ook hiervoor op jezelf aangewezen, omdat je niet hoeft te rekenen op een ambulance die binnen 15 minuten voor de deur staat. Ik kan het niet genoeg benadrukken, maar leer op zijn minst de basis als het gaat om medisch handelen.
Als voormalig Special Forces medic, wil ik je graag mijn kennis, ervaring en vaardigheden met je delen. Daarom zal ik hier ook uitvoering aandacht aan besteden in de online modules van de Wees Voorbereid Blueprint.
Bedankt voor het lezen!
