Met de huidige oorlog in Oekraïne is het voorbereiden op oorlog weer een actueel thema geworden in Nederland. Sterker nog, de helft van de Nederlanders (48 procent) is bang dat Rusland in het kader van de Oekraïneoorlog kernwapens zal inzetten. Dit is de uitkomst van een recent onderzoek van I&O Research. Dat men zich hier druk over maakt is volledig te begrijpen. In dit blog ga ik dieper op dit onderwerp in. Wil je meer weten hoe je je het beste kunt voorbereiden op oorlog? Zie dan mijn blog “Voorbereiden op oorlog”.
Tegenstrijdige informatie
De laatste tijd gaat er ontzettend veel foutieve en tegenstrijdige informatie de ronde over (de inzet van) nucleaire wapens en ik hoop aan de hand van dit blog een aantal onduidelijkheden weg te nemen, maar ook echt concrete adviezen te geven, wat werkt wel en wat werkt vooral ook niet. Voordat ik inga op concrete tips en adviezen hoe jij je kunt voorbereiden hierop, wil ik eerst graag een korte uitleg geven over de soorten nucleaire wapens.
De dreiging van nucleaire wapens is sterk veranderd afgelopen jaren. De Verenigde Staten (VS) en Rusland zijn wel de meeste bekende landen die al decennialang in het bezit zijn van diverse soorten nucleaire wapens. Deze beiden landen hanteren ook in principe de militaire strategie van “Mutual Assured Destruction”, ook wel bekend als “MAD”. Dit is een doctrine gebaseerd op afschrikking, indien een land besluit een nucleaire aanval uit te voeren op het andere land, is het aanvallende land ervan bewust dat ook zij direct vrijwel worden weggevaagd door een tegenaanval.
In totaal zijn er nu negen landen in de wereld die nucleaire kernwapens bezitten: de Verenigde Staten, Rusland, Frankrijk, Israël, het Verenigd Koninkrijk, India, Pakistan, China en Noord-Korea. Sinds eind jaren 90 zijn er geruchten dat de VS voor een andere strategie heeft gekozen, waarbij het niet direct zal terugslaan, maar de eerste nucleaire aanval zal ‘absorberen’ om daarna pas terug te slaan. Dit zou moeten worden opgevat door Rusland ‘als teken van goede wil’.
Tactische en strategische kernwapens
We kunnen onderscheid maken in tactische en strategisch nucleaire kernwapens. Daarnaast bestaat er ook nog zoiets als een ‘dirty bomb’, hier kom ik later op terug.
Tactische kernwapens
Tactische kernwapens zijn bedoeld om tactische (militaire) doelen uit te schakelen en zijn dus in beginsel niet bedoelt voor een totale nucleaire oorlog. Toch kan inzet van een dergelijk wapen leiden tot een totale nucleaire oorlog, omdat de inzet van een tactisch kernwapen wereldwijd wordt gezien als een ‘rode lijn’ waarop gereageerd dient te worden. De kracht en impact van een tactisch kernwapen moet ook niet worden onderschat, deze zullen vergelijkbaar zijn met de enige twee nucleaire bommen die ooit zijn ingezet, op Hiroshima en Nagasaki. De kracht van deze bommen lag rond de 15 kiloton TNT. Een tactisch kernwapen zal eenzelfde of zelfs krachtigere impact hebben.
Strategische kernwapens
Een strategisch kernwapen heeft als doel, zoals de naam al doet vermoeden, strategische doelen uit te schakelen, denk hierbij aan steden, lanceerbases en zware militaire industrie. Dit soort kernwapens zijn echt primair bedoelt ter afschrikking aan de hand van de “MAD doctrine”, zoals hierboven uitgelegd. Toch zijn het in de basis offensieve wapens, oftewel bedoelt om aan te vallen en niet om mee te verdedigen. Op elk moment van de dag staan er wereldwijd honderden nucleaire kernwapens klaar om direct te worden ingezet. Met name strategisch kernwapens bevinden zich ook aan boord van o.a. onderzeeërs, om direct te kunnen reageren indien noodzakelijk en als lanceerinstallaties op het land worden aangevallen en eventueel zijn uitgeschakeld.
Het is een publiek geheim dat in diverse NAVO-landen er een aantal kernkoppen liggen opgeslagen als onderdeel van het nucleaire arsenaal van de Verenigde Staten. Ook in Nederland liggen deze opgeslagen. Onderstaande cijfers zijn een schatting van het daadwerkelijk aantal.
Wat is een dirty bomb?
Een dirty bomb, oftewel een vuile bom, is een wapen dat reguliere explosieven (bijvoorbeeld TNT) gebruikt om radioactief materiaal te verspreiden. De impact en radius van een dirty bomb is vele malen minder dan een nucleair kernwapen. Primair is een dirty bomb dan ook niet bedoelt om zoveel mogelijk mensen te doden, maar vooral om een bepaald gebied te besmetten met radioactief materiaal waar mensen wonen en werken. Dit veroorzaakt natuurlijk erg veel angst en zal levens en de lokale samenleving volledig ontwrichten. Het probleem bij de inzet van een dirty bomb is dat niet altijd duidelijk is wie, welk land of welke (terreur) organisatie deze heeft ingezet, dit maakt een tegenaanval dan ook soms moeilijk.
De oorlog in Oekraïne en nucleaire kernwapens
De afgelopen maanden wordt er door Rusland weer gedreigd met de inzet van nucleaire wapens. Door diverse experts wordt er dan vooral gedacht aan de inzet van een tactisch kernwapen in Oekraïne zelf.
Wanneer zal Rusland dan zo’n wapen overwegen in te zetten?
Het is gebleken dat de Russische krijgsmacht niet in staat is een grote militaire operatie succesvol uit te voeren, gebrekkig materieel, slechte coördinatie en communicatie, slecht opgeleid personeel en zo ga maar door. Voor Rusland gaat het momenteel niet goed in Oekraïne. Rusland wordt in Oekraïne steeds verder teruggedrongen en dat maakt de situatie er gevaarlijker op. Een totaal verlies in Oekraïne is voor Rusland ondenkbaar, dus als laatste middel behoort de inzet van een nucleair kernwapen tot een reële optie.
Als Rusland besluit een tactisch kernwapen in te zetten, heeft dit een enorme lokale impact. Voor Nederland (en België) zal de stralingsimpact zeer beperkt blijven. Dit zal enigszins vergelijkbaar zijn met de kernramp in Tsjernobyl in 1986. Destijds heeft dat bij ons niet geleid tot enige schade aan de algemene volksgezondheid. Maar bij een inzet zal het niet daarbij blijven, er zal worden gereageerd door de NAVO op een bepaalde manier, wat dan weer een tegenreactie van Rusland kan veroorzaken, met als gevolg een grote escalatie.
De dreiging van kernwapens is niet zo hoog geweest sinds de Cubacrisis in 1962, alle seinen staan wereldwijd weer op oranje!
Wat is het gevaar van een nucleair kernwapen?
De explosie van een tactisch nucleair kernwapen van 15 kiloton TNT zal direct een enorme hittestraling veroorzaken (ongeveer 4000C graden) waarbij mensen en gebouwen volledig worden verdampt en weggevaagd (ca. 2 kilometer radius). Op grotere afstand (ca. 4 a 5 kilometer) veroorzaakt deze hitte 1e, 2e en 3e graads brandwonden.
Daarnaast ontstaat er een enorme drukgolf en natuurlijk straling die dodelijk (stralingsziekte) kunnen zijn in eerste minuten tot weken daarna. Verder veroorzaakt een kernexplosie een enorme Electro Magnetic Pulse (EMP). Hierdoor is geen communicatie (internet, telecommunicatie, enzovoorts) meer mogelijk en zijn vrijwel alle elektrische apparaten onbruikbaar geworden. Misschien een van de meeste bekende effecten is de radioactieve “fall out” die de omgeving radioactief maakt en veroorzaakt straling die na tientallen jaren nog een verhoogde kans op kanker. Al met al hangt de schade af van de hoogte waarop het kernwapen ontploft.
Met name in de eerste uren veroorzaakt de fallout de meeste straling. Gemiddeld duurt het zo’n 15 minuten dat de fallout begint neer te dalen terug naar de grond, dit geeft je dus enige tijd om naar een veilige plek te gaan, als je de eerste explosie overleefd.
800 Kiloton TNT
Een strategisch nucleair kernwapen, bijvoorbeeld een van 800 kiloton TNT heeft nog veel meer extreme gevolgen waarbij de impact van een fallout tot vele honderden kilometers zal reiken, afhankelijk van de wind. Op deze kaart kan je zien wat de impact voor jou kan zijn als er een bepaald type nucleair kernwapen wordt ingezet. Uiteindelijk zijn de gevolgen jarenlang merkbaar. Een nucleaire aanval treft ook toekomstige generaties. Meer dan zeventig jaar na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki worstelen nog altijd 390.000 mensen dagelijks met de nasleep van die aanvallen. Ze krijgen kanker en hun kinderen worden geboren met genetische mutaties.
Onthoud ook dat hulpverlening onmogelijk is bij een nucleaire aanval. Je bent volledig op jezelf aangewezen. Overheids- en hulpinstanties zijn zelf getroffen en worden overspoeld met gewonden en de straling verhinderd elke vorm van hulp. Na de directe gevolgen zullen er ook veranderingen optreden in het klimaat zoals minder zonlicht en extreme temperatuurdalingen maar ook gevolgen zoals massale vluchtelingenstromen, geweld op straat door bendes, mislukte oogsten, geen (of zeer beperkte) beschikbaarheid van voedsel, water en medicijnen, waardoor veel mensen uiteindelijk zullen overlijden.
Voorbereiden op een nucleaire oorlog (of kernramp)
Zorg dat je als eerste in de basis goed bent voorbereid op een algemene noodsituatie, dan ben je al goed voorbereid op ELKE ramp, inclusief een nucleaire oorlog of kernramp.
Je zal een voorraad water en voedsel moeten aanleggen. Houd er rekening mee dat water bv. in een regenton of voedsel (moestuin) van buiten niet meer drink- en eetbaar zijn, na een nucleaire aanval. Je zult het in eerste instantie moeten doen met het water en voedsel wat je thuis (liefst ondergronds) hebt opgeslagen.
Ten tijde van de Koude Oorlog was men ook in Nederland zich massaal aan het voorbereiden op een eventuele totale nucleaire oorlog. Alleen al in Amsterdam bevonden zich meer dan 40 nucleaire schuilkelders, bedoelt om iedereen een plek te bieden tijdens een nucleaire aanval. Inmiddels zijn geen van deze schuilkelders meer operationeel, toch is het nog steeds mogelijk een deel van deze schuilkelders te zien aan de hand van deze kaart.
Alternatieve schuilplaatsen
Ook al zijn deze schuilkelder niet meer in gebruik, Nederland staat vol met oude forten, bunkers en schuilkelders die nog steeds enige bescherming kunnen bieden tijdens een nucleaire aanval. Ik raad je aan om in ieder geval een aantal opties te bepalen, aan de hand van je woon- en werk locatie. Uiteindelijk zijn de beste locaties onder de grond en in het midden van grote gebouwen, bijvoorbeeld een grote (betonnen) parkeergarage of kelder ondergronds.
In grote steden of nabij belangrijke militaire installaties (zoals Vliegbasis Volkel) loop je een groter risico, dan op het platteland. Dat geldt in het algemeen bij een totale oorlog, maar dus ook bij een nucleaire aanval. Ook al zijn de afstanden dusdanig klein in Nederland, het kan wel een verschil maken, met name bij de eerste impact.
Weet verder thuis (of op je werk) hoe het gas, het water en met name het ventilatiesysteem kan worden afgesloten.
Jodiumtabletten
Er is altijd veel te doen om jodiumtabletten. Woon je binnen een straal van 100 kilometer rondom de kerncentrale in Borsele heeft de overheid je jodiumtabletten verstrekt, die je pas op aanwijzing van de overheid dient in te nemen.
Veel zogenaamde “experts” raden als eerste aan, ter voorbereiding op een nucleaire aanval, om jodiumtabletten in te slaan. Ik zou je echter aanraden om je in eerste instantie op veel belangrijkere zaken te focussen. Alleen een voorraadje jodiumtabletten haalt namelijk niet veel uit en heeft met name effect bij mensen onder de 40 jaar. Toch zou je, voor de zekerheid, jodiumpillen kunnen kopen, maar zorg in eerste instantie dat je basis voorbereiding in orde is om in het algemeen zelfredzaam, zelfvoorzienend en weerbaar te zijn.
Wat doen jodiumpillen?
Bij een nucleaire aanval of ramp komt er veel radioactief jodium vrij. De schildklier is vrijwel het enige orgaan dat jodium opneemt. Het radioactieve jodium kan zich over een zeer groot gebied verspreiden via wind en regen en kan zo via de lucht, water en voedsel in het lichaam terecht komen. Opname van radioactief jodium kan vooral bij jonge mensen (onder de 40 jaar) leiden tot een grotere kans op schilklierkanker. Door het innemen van de jodiumtabletten verzadig je de jodiumopname van de schildklier waardoor de opname van radioactief jodium wordt geblokkeerd.
Naast radioactief jodium komen er natuurlijk veel meer schadelijke radioactieve stoffen vrij, waarbij de jodiumtabletten geen effect hebben. Jodiumtabletten beschermen dus alleen specifiek tegen schildklierkanker, terwijl er nog veel meer en andere (directe) gevaren zijn bij een nucleaire aanval of ramp. Als je ze inneemt, en de overheid raad aan dit pas te doen als zij dit adviseren, is inname het meest effectief zo kort mogelijk na een nucleaire aanval of ramp. Ze werken vrijwel direct. Preventief innemen van de tabletten heeft geen zin.
Wat moet je doen tijdens een nucleaire aanval?
- Ga naar binnen
- Blijf binnen
- Blijf geïnformeerd
Mocht er een voorwaarschuwing komen voor een nucleaire aanval, zal dit via een NL-alert of BE-alert in België worden verspreid. Zorg dat je hiervoor bent aangemeld! Ook zal dan de sirene gaan. Ga dan onmiddellijk naar binnen, als je buiten bent, of blijf binnen als je dat al bent. Ga het liefst ondergronds, zoals naar een kelder of een betonnen structuur zoals een ondergrondse parkeergarage. Blijf weg van deuren en ramen.
Mocht je niet naar binnen kunnen, of er is geen waarschuwing, ga dan direct plat op de grond liggen met je handen onder je lichaam, hou je gezicht naar beneden en je ogen dicht. De flits van de explosie is dusdanig fel dat dit tijdelijke blindheid kan veroorzaken als je niet je ogen sluit. Na de eerste schokgolf, ga dan alsnog ergens naar binnen. Hoe dieper en lager in een gebouw, des te beter. Heb je een mondmasker zet deze dan op, gebruik anders een zakdoek of kledingstuk om je mond en neus te bedekken.
Wanneer je naar binnengaat, bijvoorbeeld in je eigen woning, doe dan (buiten nog) je kleren uit en stop deze in een afvalzak. Hiermee voorkom je dat je radioactief materiaal van buiten mee naar binnen brengt. Ga direct douchen met water en zeep om radioactief materiaal af te spoelen, voorkom dat er water in je neus en mond komt. Heb je huisdieren die van buiten naar binnen komen? Was deze dan ook grondig.
15 Minuten
Afhankelijk of de explosie in de lucht (airburst) heeft plaatsgevonden of op de grond, heb je zo’n 15 minuten, na de schokgolf van de explosie, voordat de fallout begint neer te dalen, hierin zit de grootste hoeveelheid radioactieve straling. Dit geeft je dus enige tijd om een veilig onderkomen te vinden.
Ben je thuis? Sluit ramen en deuren. Zet het ventilatiesysteem uit. Sluit zoveel mogelijk kieren af en doe de gordijnen dicht. Je kan zelfs plastic en goede ducttape gebruiken om de kieren van ramen, deuren en luchtgaten af te plakken. Ga daarna zo laag mogelijk en het liefst naar het midden van je woning. Denk vooraf alvast na, welke kamer of ruimte dit kan zijn. Een ondergrondse kelder is ideaal, waar je eventueel ook je voorraad hebt opgeslagen.
Stop met het drinken van water uit de kraan. Dit water zal uiteindelijk ook besmet raken met radioactief materiaal. Hou er rekening mee dat je minimaal twee a drie dagen binnen moet blijven.
Blijf geïnformeerd met een (opwindbare) noodradio, mocht deze nog werken. Als je de stappen uit de Wees Voorbereid Startersgids hebt gevolgd, weet je dat deze al moet zijn afgestemd op jouw lokale noodfrequentie. Het kan zijn dat je uiteindelijk wordt gedwongen te evacueren naar een locatie die gunstig ligt ten opzichte van de windrichting. Bewaar je noodradio in een metalen doos, hierdoor is het vrijwel onmogelijk dat een EMP de radio onbruikbaar maakt.
Ligt er zeer veel fallout (zoals as van vuur) in en om jouw woning of locatie, dan kan je niet naar buiten gaan zonder een beschermend pak en een CBRN (Chemisch, Biologisch, Radiologisch en Nucleair) masker met bijbehorend CBRN filter.
Na 3 dagen
Op de langere termijn (na drie dagen) zul je moeten besluiten, als er geen informatie vanuit de overheid beschikbaar is, of je zelfstandig kunt evacueren. Als je weet wat de windrichting is, ga je het liefst de tegenovergestelde richting op, indien mogelijk. Maar evacueer alleen als dit noodzakelijk is, zit je in een kelder met een voorraad voor enkele weken en je bent niet direct in de buurt van de impact zone, blijf dan vooral waar je bent. Na enkele weken zal het stralingsniveau buiten zijn gedaald tot een lager niveau, welke in principe te overleven is.
Blijf je binnen, maak dan zoveel mogelijk oppervlakten schoon met schoonmaakmiddel, je kan hiervoor eventueel wel het water uit de kraan gebruiken. Gebruik bij het schoonmaken een afsluitbare stofbril, mondmasker en handschoenen. Stop alle gebruikte doeken in een afval zak en was grondig je handen na het schoonmaken.
Terug naar de basis, als je alle stappen volgt uit mijn Startersgids en je volgt de online modules in de Wees Voorbereid Blueprint heb je er echt alles aan gedaan, binnen jouw Cirkel van Invloed, om jezelf en jouw geliefden zo goed mogelijk voor te bereiden, zelfs op een nucleaire oorlog.
Bedankt voor het lezen!
Wil jij meer weten over voorbereiden op een oorlog of hoe je start met voorbereiden?
In de online Wees Voorbereid Blueprint modules gaan we hier uitgebreid op in en leer je volledig zelfredzaam en weerbaar te zijn voor langere tijd aan de hand van ruim 20 jaar aan lessen van onder meer de Special Forces van Defensie.
Vond je het nuttig en interessant om te lezen? Laat gerust een reactie achter onder dit blog en verder zou ik het enorm waarderen als je deze blog deelt op sociale media.
